Fotografie voor beginners

Oefening baart kunst

Wil je beter worden in fotograferen, dan moet je meer foto’s maken. Alleen met die paar keer per jaar op vakantie kom je er niet. Nu hoef je niet gelijk de beste camera aan te schaffen. Je hebt tegenwoordig al een prima camera in je zak zitten. Met de camera op je smartphone kan je best aardige foto’s maken. Maar misschien heb je al een camera, gekocht voor die paar keer per jaar op vakantie. Beide opties zijn prima om mee te beginnen. 

Als je begint met fotografie is het vooral belangrijk dat je veel foto’s maakt. Hierdoor leer je ook om op een andere manier naar dingen te kijken. Maak foto’s van je familieleden of je huisdier. Daar heb je tenslotte nooit genoeg foto’s van. Als die het zat zijn kan je altijd overstappen naar voorwerpen. Kijk maar eens goed om je heen, er zijn genoeg leuke onderwerpen te vinden. Maar ga ook vooral naar buiten met je camera.

Een ander element om goed op te letten is het vasthouden van je camera. Dit klinkt misschien erg logisch maar veel beginners houden hun camera niet goed vast, waardoor je camera veel beweegt en dus wazige en onscherpe foto’s maakt. Daarom is het erg belangrijk om ook de basis van het vasthouden van je camera te leren.

Speel met de verschillende compositieregels

Nu je wat vaker foto’s hebt gemaakt valt je vast op dat de ene foto beter is gelukt dat de andere. Dat komt vaak door de compositie die je misschien onbewust hebt toegepast. Je kan je onderwerp natuurlijk elke keer in het midden van de foto vastleggen, maar als je daarvan afwijkt worden je foto’s een stuk interessanter. Om het je wat makkelijker te maken zijn er de zogeheten compositieregels. Hierna leg ik er 4 uit, maar er zijn er natuurlijk nog veel meer. Een handig hulpmiddel is de Compositie Buddy.

De regel van derden

Met de regel van derden verdeel je het beeld in 9 gelijke vakken met een raster. Hierdoor krijg je 4 snijpunten waar de lijnen elkaar kruisen. Als je de foto maakt zorg er dan voor dat het onderwerp zich bevindt op 1 van de 4 kruizen. Met sommige camera’s kan je ervoor kiezen om dat raster zichtbaar te maken, waardoor het nog makkelijker wordt.

De gulden snede

De gulden snede lijkt heel erg op de regel van derde, maar hij wijkt toch iets af. Ook hier verdeel je het beeld in 9 vakken, maar het vak in het midden is een stuk kleiner. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van een wiskundige som. Hierdoor bevinden de snijpunten zich ook op een ander punt. Het uitgangspunt is nog steeds om het onderwerp op een snijpunt te hebben.

Symmetrische compositie

De naam zegt het al een beetje. Met een symmetrische compositie zijn de twee helften nagenoeg gelijk. Dit kan zowel horizontaal als verticaal zijn. Denk bij horizontaal bijvoorbeeld aan een weerspiegeling van een landschap in een meer. En bij verticaal aan een rechte weg die door een diep dal heen gaat. Het beeld kan dus in eerste instantie vrij druk zijn, maar door de symmetrie ontstaat er rust.

Kijkruimte

De kijkruimte heeft te maken met de kijkrichting waarnaar je onderwerp kijkt, er vanuit gegaan dat je onderwerp een mens of dier is. Als je iemand hebt vastgelegd die naar links kijkt en je foto houdt daar op, dan kijkt die persoon het beeld uit. We willen graag zien waarnaartoe wordt gekeken. Dus zorg voor genoeg ruimte aan die kant van de foto. 

Wat is een goede camera voor beginners?

Als je wat meer de smaak te pakken hebt, wordt het misschien tijd om een goede camera aan te schaffen. Hiermee kan je veel standen veranderen zodat je foto’s nog beter kunnen worden. Maar welke camera moet je hebben, welke camera past het beste bij jou? Hieronder leg ik je kort uit wat de verschillen zijn per camerasoort, met persoonlijk advies van Jeroen, eigenaar van Fotografie Ploeg.

Compactcamera – Kleine camera zonder veel gedoe

Het woord zegt het al, de camera is compact. Onderschat echter de kwaliteit niet die deze camera’s tegenwoordig geven. Echter heb je bij dit soort camera’s weinig mogelijkheden om zelf het diafragma, sluitertijd of ISO in te stellen. De camera bevat een vaste lens, je kan dus geen andere lenzen gebruiken. De lens kan wel in- en uitzoomen. 

Advies van Jeroen

Zoek je een kleine camera voor het maken van eenvoudige foto’s zonder zelf alles in te moeten stellen, dan is een compactcamera ideaal voor jou. Wil je meer met je camera bereiken, dus ook zelf alles in kunnen stellen, dan adviseer ik niet deze camera.

Bridgecamera – Superzoomcamera

Dit type camera staat vooral bekend om zijn bereik. Je kan over het algemeen heel veel inzoomen. Daarom worden deze type camera’s ook wel superzoomcamera’s genoemd. Je hebt geen andere lenzen nodig, want de camera heeft een vaste lens. De meeste bridgecamera’s hebben de mogelijkheid tot het instellen van het diafragma, sluitertijd en ISO. In veel gevallen is het diafragma wel beperkt tot f/8, terwijl een spiegelreflex- of systeemcamera gemakkelijk f/22 kan halen. Dit hoeft geen nadeel te zijn, maar het is wel goed om te weten.

Advies van Jeroen

Wil je niet wisselen van lenzen en ben je opzoek naar een lichtere camera (ten opzichte van een spiegelreflexcamera)? Dan is een bridgecamera zeker een optie voor je. Wil je echter nog meer vrijheid qua lenzen en instellingen, dan is de bridgecamera wellicht iets te eenvoudig.

Spiegelreflexcamera – Wat maakt een spiegelreflex goed?

Een spiegelreflexcamera is op dit moment nog steeds de meest populaire camerasoort. De camera bevat een spiegel. Deze weerkaatst het beeld wat door de lens te zien is naar de zoeker. De meest moderne spiegelreflexcamera’s zijn ook uitgevoerd met de zogeheten Live View-modus. Je krijgt dan alles te zien op de display van je camera, de zoeker heb je dan niet meer nodig. Uiteraard kan je de zoeker wel blijven gebruiken.

De spiegelreflexcamera’s zijn gemiddeld wel wat zwaarder dan andere type camera’s. Ze zijn robuust en bevatten veel knoppen waarmee je direct bepaalde functies kunt instellen zoals ISO, witbalans, scherpstellen et cetera.

Advies van Jeroen

Een spiegelreflexcamera geeft je heel veel vrijheid. Je kan alles zelf instellen zoals het diafragma, de sluitertijd, de ISO en de witbalans. Je kan ook van lenzen wisselen, waardoor je camera veel flexibeler wordt. Er zijn voor dit type camera’s heel veel lenzen verkrijgbaar.

Systeemcamera – De toekomst van fotografie!

Een systeemcamera is eigenlijk een spiegelreflexcamera zonder spiegel. Dat klinkt misschien raar, maar je hebt de voordelen van de spiegelreflex, maar dan iets compacter. Dit komt omdat je de spiegel mist.

De meeste fabrikanten stoppen met het verder ontwikkelen van de spiegelreflexcamera en richten zich volledig op de systeemcamera’s. Inmiddels zijn er heel veel verschillende systeemcamera’s op de markt verkrijgbaar, zowel voor de hobbyist als de professionele fotograaf. 

Advies van Jeroen

Ga je voor het eerst een camera kopen en je hebt dus nog geen lenzen van een eerdere camera, koop dan een systeemcamera. Een systeemcamera heeft de toekomst. Er zullen dus ook steeds meer lenzen voor een systeemcamera op de markt verschijnen.

Stap af van de automatische stand

Tijdens het oefenen met foto’s maken heb je de camera of je telefoon waarschijnlijk zelf de instellingen laten kiezen. Dat is prima als je wilt oefenen met verschillende composities maken, maar ik raad je aan om je te verdiepen in de verschillende instellingen. Ik begin met met de belichtingsdriehoek. De belichtingsdriehoek bestaat uit de drie belangrijkste instellingen: de sluitertijd, het diafragma en de ISO. Hiermee bepaal je of je foto goed belicht is en dus niet te licht of te donker is. Als je dit goed beheerst zal je altijd een goed belichte foto moeten kunnen maken. Maar deze instellingen zorgen voor meer dan alleen licht. En nu je een mooie nieuwe camera hebt gekozen is het nu het perfecte moment om te oefenen met de belichtingsdriehoek. Bij fotografie voor beginners is het belangrijk om uit je comfortzone te gaan, om af te stappen van de automatische stand en over te gaan op manueel fotograferen. 

Sluitertijd

Met de sluitertijd bepaal je hoelang er licht op de sensor terechtkomt. Dus de sluitertijd bepaalt of de foto goed belicht is. Maar hiermee kan je ook bepalen hoeveel beweging je wilt hebben op de foto. Met een korte sluitertijd worden bewegingen bevroren. Dit is dus handig als er veel beweging is. Bijvoorbeeld tijdens sport of als je vogels wilt gaan fotograferen. Dan gebruik je bijvoorbeeld een sluitertijd van 1/2000. Hierbij komt er 2000ste van 1 seconden lang licht op de sensor; aardig snel dus.

Maar je kan die beweging natuurlijk ook juist laten zien. Dan moet je gebruik maken van een lange sluitertijd. Hierbij is het wel belangrijk dat je je camera zo stil mogelijk houdt, want je wilt niet alles onscherp hebben. Daarom kan je dan het beste gebruik maken van een statief. Een mooi voorbeeld hiervan zijn foto’s van de bewegende auto’s in het donker, waarbij je eigenlijk alleen de strepen licht door de stad ziet. Hier gebruik je bijvoorbeeld een sluitertijd van 8″. Dan komt er 8 seconden lang licht op de sensor.

Diafragma

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, bepaalt de sluitertijd hoelang er licht op de sensor terechtkomt. Met het diafragma bepaal je hoeveel licht er op de sensor komt. Het diafragma zijn in elkaar draaiende lamellen die de opening groter of kleiner maken. Maar ook hier gebeurt er nog iets anders dan alleen het lichter of donkerder worden van je foto. Het diafragma bepaalt namelijk ook hoe scherp je foto wordt. 

Met een grote opening wordt alles wat maar een beetje ver weg is al snel wazig. Hoe kleiner de opening is, hoe scherper de achtergrond wordt. Dit wordt ook wel de scherptediepte genoemd. Dit is handig als je bijvoorbeeld landschappen wilt gaan fotograferen of grote groepen mensen. 

ISO

ISO staat voor International Standard Organisation. De afkorting heeft eigenlijk weinig met fotografie te maken. Maar ISO zegt iets over de lichtgevoeligheid van de sensor. Als er weinig licht is kan je de ISO-waarde hoger zetten waardoor je foto niet te donker wordt. 

Hier zit wel een nadeel aan. Wanneer je namelijk de ISO verhoogt, en dus de gevoeligheid van de sensor verhoogt, krijg je ruis op je foto. Je foto wordt wat korrelig. Gelukkig worden fabrikanten er steeds beter in om die hoeveelheid ruis te beperken. Maar het is wel iets om rekening mee te houden. 

Samenvatting belichtingsdriehoek

Met de belichtingsdriehoek heb je de drie basisinstellingen te pakken. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, spelen ze alle drie samen om tot een goede foto te komen. Pas je 1 van de 3 aan, dan zal je al snel de andere ook moeten aanpassen. Maar het zorgt er wel voor, als je dit goed onder de knie hebt, dat je eigenlijk in elke situatie een mooie foto kan maken. Dus pak je camera en trek de wijde wereld in om te oefenen. Bang dat je het allemaal weer vergeet, kijk dan eens naar de Foto Buddy.

Geen wazige foto’s meer

Een goede foto is scherp op de juiste plekken. Buiten de instellingen van je camera om moet je hem natuurlijk ook goed stil houden. Want als je te veel beweegt met je camera, krijg je een onscherpe foto. Om je camera goed stil te houden gebruik je beide handen. Met je rechterhand pak je de camera vast en je linkerhand gaat onder je camera en de lens (het objectief). Houd je ellebogen tegen je lichaam aan, hierdoor sta je veel stabieler. Als je de mogelijkheid hebt, kan je ook nog ergens tegenaan gaan staan. Denk hierbij aan een lantaarnpaal of een hek. Voor meer tips om scherpere foto’s te maken, kijk hier.

Als je veel moeite hebt met je camera stil houden of als je echt geen beweging wilt hebben, kan je natuurlijk een statief gebruiken. Voor sommige soorten foto’s is het bijna onmogelijk om ze te maken zonder statief, bijvoorbeeld bij macrofotografie. Macrofoto’s zijn foto’s van heel dichtbij. 

Foto’s bewerken

Een mooie foto maken is tegenwoordig vaak pas het begin. Met fotobewerkingsprogramma’s kan je je foto’s nog mooier maken. Je kan bijvoorbeeld het contrast verhogen. Hiermee maak je de donkere tinten donkerder en de lichte tinten lichter. Ook kan je de foto omzetten naar zwart-wit of je voegt een andere filter toe. 

Maar je kan nog veel meer. Er zijn veel verschillende programma’s om foto’s te bewerken. Sommige zijn heel uitgebreid, en met andere heb je minder opties. Welk programma het beste bij je past, ligt aan wat je wilt kunnen bewerken. Het is dus erg gebruikersafhankelijk. Maar als je je meer gaat verdiepen in fotobewerkingsprogramma’s, kunnen je foto’s alleen maar beter worden. 

RAW of JPEG?

Als je je meer wilt gaan verdiepen in foto’s bewerken, is het misschien aan te raden om je foto’s te schieten in het RAW-formaat. Standaard worden foto’s gemaakt in JPEG, maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen die twee?

Verschil tussen RAW en JPEG

Het verschil tussen RAW en JPEG zit hem in de data, dus informatie, van de foto. De sensor in je camera registreert een hoop informatie waaruit je foto bestaat. Informatie zoals de helderheid en witbalans. Bij een JPEG-foto gaat de computer in je toestel aan het rekenen met deze informatie en plaats een JPEG-bestand op je geheugenkaartje. De foto is dus door de camera zelf al bewerkt.

Een RAW-bestand bevat veel meer informatie. Zoveel informatie dat het eigenlijk nog geen foto is maar alleen maar die informatie. Wil je daadwerkelijk een foto kunnen zien, dan moet je die informatie eerst omzetten. Maar omdat het bestand veel meer data bevat kan je dus ook meer aanpassen in een bewerkingsprogramma. Dus als bijvoorbeeld het licht niet helemaal optimaal was, kan je dat nog aanpassen. Houdt er rekening mee dat het verschil in data ook betekent dat RAW meer geheugen in beslag neemt. Dus je geheugenkaart in je camera zit sneller vol. 

Voordelen en nadelen van RAW en JPEG

Moet je nu al je foto’s gaan maken in RAW? Nee, dat is geheel aan jou. Het zal ook liggen aan de omstandigheden en hoe vaak en hoeveel je je foto’s wilt gaan bewerken. Om het je makkelijker te maken zet ik hierna de voor- en nadelen op een rijtje.

RAW voordelen

• Bevat meer informatie.
• Later aanpassingen maken zonder dat het origineel wordt aangepast.

RAW nadelen

• Grotere bestanden, dus minder foto’s op je geheugenkaartje.
• Moet nog omgezet worden naar de daadwerkelijke foto.

JPEG voordelen

• Kleinere bestanden, dus je kan meer foto’s kwijt op je kaartje.
• Kant en klare foto uit je camera.

JPEG nadelen

• Minder data, dus je kan minder bewerken.

Volg een cursus

Je kan altijd wel iets bijleren of een bepaalde vaardigheid verbeteren. Dus blijf actief bezig met fotograferen. Denk je dat je van een bepaald onderwerp wel wat meer uitleg kan gebruiken, volg dan een cursus. Een cursus is een prima manier om nieuwe vaardigheden te leren. En je komt ook in contact met andere mensen. Hiermee kan je je werk vergelijken, maar geeft het je misschien ook nieuwe inzichten. 

Ga je net beginnen met fotograferen en moet je je camera nog leren kennen? Ben je je wat meer aan het verdiepen in de verschillende instellingen? Volg dan de Basiscursus Fotografie.

Ben je al wat verder en zoek je meer uitdaging? Of ben je opzoek naar inspiratie en wil je eens een keer iets anders fotograferen dan je huisdier? Kijk dan naar de Fotografie Challenge.

Fotografie Ploeg biedt nog veel meer cursussen aan, zowel voor beginners, als voor mensen die al verder zijn. Maar ook als je je wilt specialiseren zijn er verschillende opties.

Lekker blijven klikken!

Fotografie voor beginners kan ontmoedigend zijn, maar dat hoeft het niet te zijn. Ik hoop dat dit artikel je heeft geholpen om de basisprincipes beter te begrijpen, zodat je reis naar de fotografie soepeler zal verlopen! Loop je nog tegen dingen aan als beginner? Wees dan niet bang om een vraag te stellen, dat kan natuurlijk via ons contactformulier of via social media. 🙂