IJskristallen fotograferen

IJskristallen fotograferen

IJskristallen fotograferen, heb je daar wel eens aan gedacht? Het gaat weer vriezen, dus op blaadjes, takken en autoruiten zie je dan bevroren ijskristallen en ijsbloemen ontstaan. Hoe kouder en vochtiger het is, hoe dikker de rijp zal zijn. Soms zijn bomen, planten en autoruiten helemaal wit van de rijp. Je kan je dan helemaal uitleven op de bevroren details en ijskristallen.

Vormen

Een ijskristal is een klein ijsdeeltje dat bestaat uit kleine watermoleculen die zich als kristallen hechten aan een vast stofdeeltje. De vorming van de kristallen begint altijd op een stofdeeltje, een vuiltje op de ruit, een oneffenheid of een zandkorrel. Vanaf dit punt groeit het kristal verder uit door het aanvriezen van waterdamp. Hoe hij er uiteindelijk uit komt te zien hangt af van de temperatuur en de luchtvochtigheid. De basisvorm van de ijskristal is zeshoekig.

Als de ijskristallen zich opstapelen ontstaat er rijp. Rijp is de witte aanslag die ontstaat na een koude heldere nacht op de takken, grassprieten, bladeren, bloemen enzovoorts. Bij mist kan de rijp heel uitgebreid zijn en vormen de ijskristallen een dikke laag op de takken.

IJsbloemen

Op gladde oppervlakken vormen er ijsbloemen. Deze kunnen hele mooie vormen aannemen, van bijzondere ijsbloemen tot vertakte bladeren. IJsbloemen zie je vaak op autoruiten. Bekijk de ijsbloemen op de autoruiten ook eens vanaf de binnenkant van de auto. Je zult zien dat dat er anders uitziet. Maar kijk ook eens op het dak van je auto. Bij een donkere/zwarte auto’s kun je de mooie patronen heel goed zien door het contrast.

Als je de ijskristallen en rijp dichtbij met het blote oog gaat bekijken, kun je de bijzonder mooie structuren al goed zien. Daarom is het zo mooi om dit te gaan fotograferen. Het is niet makkelijk, maar ik ga je een aantal tips geven waardoor het jou ook gaat lukken.

Objectief

Voor het fotograferen van ijskristallen en rijp heb je geen speciaal objectief nodig. Door in te zoomen op de natuurdetails kun je het al heel goed een close-up van de ijskristallen en -bloemen vast leggen. Maar om de ijskristallen echt te kunnen vergroten, zul je met een macro-objectief moeten gaan fotograferen. Hiermee kun je de ijskristallen 1:1 vergroten. Een vergroting van 1:1 wil zeggen dat een onderwerp dat één centimeter groot is op je sensor ook werkelijk één centimeter van je sensor in beslag neemt. Alles wat kleiner is dan een 1:1 vergroting is in principe een close-up. Maar om echt de ultieme details vast te kunnen leggen, heb je een macro-objectief nodig die twee- of driemaal vergroot.

Tussenringen

Door tussenringen te plaatsen tussen het objectief en de body kun je met je objectief dichter op je onderwerp komen. Hoe dichter je op je onderwerp kan komen, hoe groter het onderwerp in beeld komt. Bij het fotograferen van ijskristallen zouden deze ringen dus erg handig zijn. Tussenringen kun je prima combineren met je macro-objectief. Maar je kunt ze ook heel goed gebruiken bij de kitlens of bijvoorbeeld een 50mm-objectief, je zult zien dat je hierdoor mooie macrofoto’s kunt krijgen.

Nadeel bij het gebruik van tussenringen is dat er minder licht binnen kan komen. Logisch, want je verlengt de afstand tussen de sensor en het objectief, zeker als je drie ringen plaatst. Daardoor zul je misschien al snel de ISO moeten verhogen, waardoor je wel wat meer ruis kan krijgen op de foto.

Beste tijdstip

De beste tijdstip om ijskristallen te fotograferen is de ochtend. In de loop van de dag als de temperatuur stijgt, kan de rijp snel verdwijnen.

Statief

Bij ijskristallen fotograferen is een statief eigenlijk een must. Bij de kleinste trilling/beweging ligt de scherpte al niet meer op de juiste plek in de foto. Het is dus ook belangrijk dat er geen wind staat, anders krijg je alsnog bewogen foto’s. Door de zelfontspanner of afstandsbediening te gebruiken weet je zeker dat er geen beweging in de camera zit. Let er dan wel op dat je de stabilisatie uit zet als deze op je objectief zit.

Scherpstellen

IJskristallen scherpstellen is vaak nog best lastig. Je kan automatisch proberen scherp te stellen, maar soms lukt dat niet. Je kunt dan het beste handmatig scherpstellen.

Diafragma

Bij het ijskristallen fotograferen wil je misschien een wazige achtergrond (bokeh) omdat je dat erg mooi vindt. Maar let er op dat je het diafragma niet al te groot instelt. Door het diafragma iets kleiner in te stellen krijg je iets meer scherptediepte. Gebruik bijvoorbeeld f/11, zodat er genoeg scherp in beeld komt. Bij het gebruik van een macro-objectief is het zeker belangrijk om een kleiner diafragma te gebruiken, omdat er bijvoorbeeld bij een diafragma van f/4 maar een heel klein stukje van detail scherp zal zijn in de foto en dat zou zonde zijn.

Standpunt en licht

Kies bij het fotograferen van ijskristallen en -bloemen het juiste standpunt. Kijk goed hoe het licht erop valt. Als de zon erop schijnt, kan het mooi gaan glinsteren en valt de structuur nog beter op. Let erop dat het snel zal gaan dooien als de zon erop komt. Dus wacht niet te lang met fotograferen. Maak en bekijk het vanaf verschillen kanten. Dit kan echt verschil maken.

Nabewerking

Door de foto’s met de ijskristallen en rijp na te bewerken in Luminar of Lightroom, kun je het allemaal nog verder accentueren, door eventueel het contrast wat te verhogen, de nevel te verwijderen of de helderheid wat aan te passen. Ga ermee aan de slag en je zult zien dat details nog beter zichtbaar worden.

Lees ook eens de ‘14 handige tips voor het fotograferen van mist’ en ‘fotograferen in de winter’ voor inspiratie en tips.

Veel plezier! #blijfklikken