Foto Buddy – Kies & MixTips voor de mooiste en uniekste foto’s van vlinders
Vlinders fotograferen
Vlinders zijn prachtige insecten die de natuur extra vrolijk maken met hun felle kleuren. Het is erg leuk om vlinders te fotograferen, maar het is wel een grote uitdaging om ze mooi op de foto te krijgen. Ze zijn namelijk veel in beweging. Ga, vergezeld met je camera, op zoek naar de juiste bloemen, zodat je veel kans maakt om vlinders te vinden. Wil je er zeker van zijn om vlinders te kunnen fotograferen? Dan kun je natuurlijk ook naar een vlindertuin gaan. Waar, wanneer en hoe kun je vlinders het beste vastleggen? In dit artikel geef ik heel veel handvatten die jou helpen om de mooiste en uniekste vlinderfoto’s te maken.
1. Vlinders: fleurige insecten
Voordat een vlinder rondfladdert, is er heel wat gebeurd. Het begint met een eitje, waaruit een rups komt. De rups gaat verpoppen als hij volgroeid is en in de pop vormt zich een fleurig, gevleugeld insect: een vlinder. Na ruim een week tot twee weken komt de vlinder uit de pop. Vlinders leven niet heel lang. Ze leven een aantal dagen tot enkele weken. Vlinders die de winter doorkomen, leven langer: een paar maanden. Het voornaamste doel van een vlinder is zichzelf voortplanten. Dat betekent dat de cyclus van eitje tot vlinder zich steeds blijft herhalen in de natuur.
Wereldwijd zijn er heel veel soorten vlinders. In Nederland komen meer dan 2400 soorten voor, waarvan 53 soorten dagvlinders zijn. Het grootste deel gaat om micro-vlinders, ofwel kleine vlinders. Vlinders komen in veel verschillende kleuren voor en hebben een prachtige structuur. Daarom zijn het erg leuke fotomodelletjes. Door hun felle kleuren en vrolijke gefladder geven de vlinders jou een echt lentegevoel.
Hieronder zie je een aantal dagvlinders die veel voorkomen in Nederland:
2. Wanneer kun je vlinders zien?
Het is afhankelijk van het weer wanneer je vlinders kunt zien. Vlinders houden van een warm zonnetje en van windstil weer. Op een warme dag in maart zou je zomaar de eerste vlinder al kunnen zien vliegen. Dat zal dan een dagpauwoog, een gehakkelde aurelia, een kleine vos of een citroenvlinder zijn. Deze soorten overwinteren als vlinder en zijn in het voorjaar als eerste te spotten. Omdat vlinders van de warme zon houden, zul je ze voornamelijk in de zomermaanden juli en augustus zien. In het najaar zijn de meeste vlinders alweer verdwenen. Enkele soorten, zoals de atalanta, kun je dan nog tegenkomen.
3. Waar kun je vlinders spotten?
Als het vlinderseizoen is aangebroken, kun je overal wel vlinders tegenkomen. Vlinders zoeken vooral warme, zonnige plekken op. Ze kunnen alleen vliegen wanneer ze warm zijn, dus door te zonnen laden ze als het ware op om verder te kunnen vliegen. Vlinders zijn veelal te vinden bij vlinderstruiken. Uit de bloemen van deze struiken halen de vlinders nectar, waarvan ze leven.
Je kunt natuurlijk ook zelf vlinders in je tuin lokken. Zorg voor bloemen met verschillende bloeitijden, zodat je vaker vlinders in je tuin hebt.
Top 10 vlinderplanten:
- Herfstaster (Aster novi-belgii)
- Vlinderstruik (Buddleja davidii)
- Rode zonnehoed (Echinacea purpurea)
- Koninginnekruid (Eupatorium maculatum)
- Damastbloem (Hesperis matronalis)
- Lavendel (Lavandula angustifolia)
- Marjolein (Origanum laevigatum)
- Vlambloem (Phlox Paniculata-groep)
- Hemelsleutel (Sedum spectabile)
- IJzerhard (Verbena bonariensis)
4. Vlindertuinen in Nederland
Je hoeft niet per se te wachten tot er een vlinder in jouw tuin komt. Je kunt ook een bezoek brengen aan een vlindertuin met je camera. In vlindertuinen zijn vaak vele soorten te bewonderen die je in de natuur in Nederland niet tegen zult komen. We hebben een aantal overdekte vlindertuinen voor jou op een rijtje gezet:
- De Passiflorahoeve (Harskamp, Gelderland)
- Klein Costa Rica (Someren, Noord-Brabant)
- Vlinders aan de Vliet (Leidschendam, Zuid-Holland)
- Vlindersafari (Gemert, Noord-Brabant)
- Vlinder Vallei bij Orchideeën Hoeve (Luttelgeest, Flevoland)
- Vlindertuin Vlindorado (Waarland, Noord-Holland)
- Vlinderparadijs Papiliorama (Havelte, Drenthe)
Via de website van de Vlinderstichting kun je nog meer vlindertuinen vinden, zowel binnen- als buitentuinen.
Welke dierentuin heeft een vlindertuin?
De bekende dierentuinen Artis in Amsterdam en Diergaarde Blijdorp in Rotterdam hebben ook een mooie overdekte vlindertuin. Als je daar heengaat, kun je meteen nog meer dieren in de dierentuin fotograferen. Houd er wel rekening mee dat het fotograferen van vlinders tijd en geduld kost. Je gaat natuurlijk wel voor dat perfecte vlinderplaatje. Mocht je toch nog tijd over hebben om andere dieren te fotograferen, dan is het zeker de moeite waard om ons artikel ‘15 tips voor het fotograferen in de dierentuin’ eens te lezen.
5. Het beste tijdstip om vlinders te fotograferen
Overdag als de zon schijnt zijn de vlinders vaak erg beweeglijk en kun je meestal veel vlinders zien fladderen in bloemrijke bermen en weilanden. Vroeg in de ochtend of ‘s avonds zijn de vlinders wat rustiger en bewegen ze minder, omdat het dan kouder is. Daardoor zijn ze makkelijker te fotograferen. Ga je heel vroeg in de ochtend, dan kan het ook nog voorkomen dat er dauwdruppeltjes op de vlinder zitten. Dat geeft natuurlijk helemaal een bijzondere foto.
6. De beste instellingen om vlinders het mooist vast te leggen
Bij het fotograferen van vlinders zijn de instellingen erg belangrijk, vooral de sluitertijd.
Diafragma bij het fotograferen van vlinders
Waarschijnlijk wil je graag een wazige achtergrond bij het fotograferen van vlinders, zodat de vlinder eruit springt. Gebruik dan een groot diafragma (klein getal) om een kleine scherptediepte te krijgen. Bedenk wel dat bij een groot diafragma van bijvoorbeeld f/2.8 de scherpte snel verloopt en de vlinder niet helemaal scherp zal zijn. Wil je de vlinder helemaal scherp, gebruik dan een kleiner diafragma. Meer informatie over het maken van een foto met een wazige achtergrond vind je in mijn blog ‘Hoe maak je een wazige achtergrond in je foto?’
Sluitertijd bij het fotograferen van vlinders
Vlinders zitten vaak niet heel lang stil. Ze zijn erg beweeglijk. Daarnaast kun je last hebben van wind. Gebruik daarom een snellere sluitertijd om te voorkomen dat de vlinder onscherp op de foto komt. Door een snelle sluitertijd te kiezen, ‘bevries’ je het onderwerp. Verhoog eventueel de ISO als je door de snellere sluitertijd niet meer de juiste belichting hebt.
ISO bij het fotograferen van vlinders
Probeer de ISO-waarde zo laag mogelijk te houden om onherroepelijke ruis op je foto te voorkomen. Maar stel de ISO wel wat hoger in als je de sluitertijd wilt versnellen. Een snellere sluitertijd is al snel nodig bij het fotograferen van vlinders.
7. Scherpstellen bij het fotograferen van vlinders
Stel zoveel mogelijk scherp op de ogen van de vlinder. Als het automatisch scherpstellen niet wil lukken, stel dan handmatig scherp. Door het live view-scherm te gebruiken, kun je inzoomen op de vlinder, waardoor je goed handmatig scherp kunt stellen. Soms moet je snel een foto maken, omdat anders de vlinder alweer verdwenen is. Dan kun je het beste automatisch scherpstellen en dan meerdere foto’s achter elkaar maken.
8. Het beste standpunt bij het fotograferen van vlinders
Bij het fotograferen van vlinders is het belangrijk om het juiste standpunt te kiezen. Het juiste standpunt zorgt ervoor dat het oog van de kijker meteen naar de vlinder op de foto wordt getrokken. Daar doe je het natuurlijk voor.
Maak eens een foto vanaf een laag standpunt en kijk omhoog naar de vlinder. Met een strakblauwe lucht op de achtergrond krijg je een foto met een echte lentesfeer. Neem ook eens wat meer van de omgeving of de bloem mee op de foto en maak niet alleen close-upfoto’s van de vlinder. Let er wel op dat de foto daarbij niet te druk wordt. Vlinders bevinden zich namelijk vaak bij veelkleurige bloemen, die de foto onoverzichtelijk kunnen maken.
9. Het mooiste licht bij het fotograferen van vlinders
Overdags midden in de zomer, wanneer de zon hoog aan de hemel staat, kan het licht weleens te hard zijn om mooie foto’s te maken. Ga daarom ‘s morgens op pad om vlinders te fotograferen. Dan is het licht het zachts. Een bijkomend voordeel is dat de vlinders aan het begin van de dag minder actief zijn en je de vlinders daardoor makkelijker kunt vastleggen.
Tegenlicht
Maak gebruik van tegenlicht. Tegenlicht zorgt ervoor dat bijvoorbeeld de haartjes van de vlinder beter zichtbaar zijn op de foto en het zorgt voor een groter contrast op de foto. Let er bij tegenlicht wel op dat het gevaar bestaat dat je de foto niet goed belicht krijgt, doordat je tegen de zon in fotografeert. De vlinder kan (deels) onderbelicht op beeld komen. Dit kun je verhelpen door de flitser of een reflectiescherm te gebruiken. Het gebruik van een flitser is bij het fotograferen van vlinders niet aan te raden, want de vlinder kan hierdoor schrikken en wegvliegen. Een reflectiescherm of eventueel een stuk aluminumfolie is hierbij wel een goed hulpmiddel om de perfecte belichting te krijgen. Richt de reflector op het deel van de vlinder waarop het minste of geen licht valt. Om ongewenste lensflare te voorkomen, moet je ervoor zorgen dat de zon uit beeld blijft.
Ook strijklicht is de moeite waard om te gebruiken bij het fotograferen van vlinders. Hierdoor zullen de bijzondere structuren van de vleugels beter zichtbaar worden.
10. Benodigdheden bij het fotograferen van vlinders
Gebruik een statief bij het fotograferen van vlinders
Bij het fotograferen van vlinders is het aan te raden om een statief te gebruiken. Zo voorkom je bewegingsonscherpte. Het scherpstellen is dan ook een stuk makkelijker. Je kunt daarbij gebruikmaken van liveview om te zien of het huidige standpunt goed is. Als je inzoomt, kun je precies zien of de delen die jij scherp wilt hebben daadwerkelijk scherp zijn. Zo kun je met je statief rustig aan de juiste compositie en scherptediepte bepalen. Houd er wel rekening mee dat de vlinder zomaar weggefladderd zou kunnen zijn op het moment dat jij net de juiste compositie hebt bepaald.
Fotografeer je in de ochtend, dan is er al snel een statief nodig, want het is dan vaak nog wat minder licht, waardoor de sluitertijd omlaag moet. De vlinders zitten ‘s morgens vroeg nog redelijk stil, dus het is dan geen probleem dat de sluitertijd langer zal zijn.
Tips bij het fotograferen vanaf het statief:
- Zet de stabilisatie uit.
- Maak de schouderband-/riem goed vast aan het statief. Deze mag absoluut niet bewegen!
- Gebruik de zelfontspanner/afstandsbediening.
Welke lens is nodig voor vlinderfotografie?
Misschien denk je wel: als je vlinders gaat fotograferen kun je het beste een macrolens gebruiken. Met een macrolens kun je inderdaad de vlinder tot in de kleinste details ontzettend mooi en scherp vastleggen. Als je een close-upfoto van een vlinder wilt maken, dan is deze lens ook zeker aan te raden. Toch is een macrolens niet de meest ideale lens om te gebruiken bij het fotograferen van vlinders. Met een macrolens moet je namelijk dichtbij komen, maar vlinders schrikken snel als je dichtbij komt. Je kunt natuurlijk ook even blijven staan en kijken of ze terugkomen, maar dat vergt best wat geduld.
Je kunt het beste een lens gebruiken met een wat groter brandpuntsafstand van minimaal 90 mm. Door middel van een telelens of zoomlens kun je goed inzoomen op de vlinder. Zo kun je zonder dat je te dichtbij komt, toch de vlinder groot en scherp fotograferen. De vlinder springt er dan ook meteen uit op de foto, want door de grote brandpuntsafstand heb je te maken met een kleine scherptediepte, waardoor je een wazige achtergrond, ofwel het bokeh-effect krijgt. Een verschil bij het gebruik van een telelens ten opzichte van een macrolens is dat je daarmee meer van de omgeving meeneemt op de foto, doordat je van een grotere afstand fotografeert.
11. Raak de vlinders niet aan
De vleugels van vlinders bestaan uit veel kleine, tere schubjes, die je met het blote oog niet kunt zien. Als er een schubje beschadigt, herstelt deze nooit meer. Doordat onze huid van nature vettig is, blijven de schubjes er gemakkelijk aan plakken. Bij een aanraking beschadig je daarom al snel de schubjes. Je ziet dan een poederachtig goedje op je vinger. Raak de vlinders daarom niet aan en probeer ze niet te vangen.
12. Geduld voor het perfecte vlinderplaatje
Zoals als eerder is gezegd in dit artikel vergt het fotograferen van vlinders een hoop geduld. Vlinders zijn veel in beweging en wij kunnen ze niet besturen. Daarom gaat het ook wel een beetje om het hebben van geluk. Maar hoe meer je oefent, hoe beter het je zal lukken om de mooiste vlinderplaatjes te maken. Neem daarom de tijd, fotografeer op verschillende manieren en blijf oefenen.
Naast dat je veel geduld moet hebben bij het fotograferen van vlinders, is kennis van fotografie wel erg handig. Wil je van de automatische stand af en meer leren over fotografie? Dan is de ‘Online Fotografie Cursus’ of de ‘Basiscursus Fotografie ’ wellicht iets voor jou. Kijk op de website voor meer informatie.
13. EXTRA: Hoe fotografeer je nachtvlinders?
In Nederland komen meer dan 2000 soorten nachtvlinders voor. Dat zijn er veel meer dan het aantal soorten dagvlinders in Nederland. Misschien vind je het ook wel interessant om nachtvlinders te fotograferen. Hier lees je er meer over.
Nachtvlinders lokken
Het fotograferen van nachtvlinders begint met het lokken van de nachtvlinders. Hoe kun je dit doen? Nachtvlinders hebben een goede reuk. Je kunt een speciale stroop maken, waar zij op afkomen. Hier vind je een paar recepten van de Vlinderstichting. Ook lees je daar hoe je de stroop kunt gebruiken.
Naast gebruik te maken van stroop, kun je ook gebruikmaken van fel licht. Wanneer je een groot wit laken ophangt en daar fel licht op laat schijnen, breng je de nachtvlinders in de war. Door de grote hoeveelheid licht die daarbij op hen afkomt, gaan ze er vanuit dat het dag is. Dat betekent dat ze gaan rusten. Ze gaan op het witte laken zitten en jij kunt ze in alle rust vastleggen.
Nachtvlinders fotograferen
Nachtvlinders kun je het beste fotograferen met diffuus licht, zodat je niet te maken hebt met met harde schaduwen. Gebruik een klein diafragma (bijvoorbeeld f/11) wanneer je alles scherp op de foto wilt. Het is altijd belangrijk om de ISO zo laag mogelijk te houden, maar zeker bij het fotograferen in de avond of nacht is dit van belang, omdat er dan er sneller ruis zichtbaar wordt. Ruis kun je helaas niet wegwerken in de nabewerking. Daarnaast is er een langere sluitertijd nodig wanneer je ‘s avonds of ‘s nachts gaat fotograferen, omdat je de foto anders niet goed belicht krijgt. Omdat de sluitertijd lager moet worden ingesteld, heb je een statief nodig. Je kunt dan niet meer uit de hand fotograferen. Wil je meer tips over het fotograferen in de nacht? Lees dan ons artikel ‘Nachtfotografie – hoe maak je scherpe foto’s?’
Je kunt ook wachten totdat het eerste daglicht er weer is. Vaak zitten de nachtvlinders dan nog op de plaats waar ze naartoe gelokt zijn.
Veel plezier! #blijfklikken
About The Author
