Tips bij zwart-wit fotografie

Waarom zwart-wit?

Het is best lastig om te fotograferen in zwart-wit. Zwart-wit is ook niet geschikt voor alle foto’s. De meeste foto’s zijn het mooist in kleur. Met zwart-wit kun je heel veel kracht uit je foto halen. Het heeft iets nostalgisch en het doet je denken aan foto’s van vroeger. Omdat de kleur uit de foto wordt gehaald benadruk je de compositie, vormen en lichtval en draait het om het onderwerp. Ook kun je met zwart-wit de gezichtsuitdrukking benadrukken of juist oninteressante luchten verbloemen. Bij natuurfotografie kun je de grillige vorm van bijvoorbeeld een kale boom benadrukken. Bij architectuur kun je de texturen extra benadrukken. Maar smaken verschillen.

RAW

Fotografeer zoveel mogelijk in RAW. Je fotobestand blijft dan altijd in kleur, ook als je hem fotografeert in zwart-wit. Op je camerascherm zie je dan al wel het voorbeeld in zwart-wit. Fotografeer je in zwart-wit en in JPG, let er dan op dat je de foto later niet meer om kan zetten in kleur. Bij JPG kun je het beste in kleur fotograferen en dit in de nabewerking omzetten in zwart-wit.

Kleurfilters voor contrast

Voor meer contrast in je foto kun je ook kleurfilters gebruiken. Het idee van kleurfilters in zwart-witfotografie is om de onderlinge verschillen in grijshelderheid tussen verschillende kleuren te kunnen beïnvloeden. Kleurfilters plaats je over je lens. Een rood filter verhoogd het contrast in de foto. Het maakt alle koele kleuren (paars/groen/blauw) donkerder en alle warme kleuren (geel/oranje/rood) lichter. Een groen filter zorgt voor verschillen in natuurgebieden en een blauw filter licht de lucht uit.
Maar je kunt ook bij de nabewerking in Lightroom of Luminar ervoor zorgen dat sommige kleuren in zwart-wit lichter of juist donkerder worden.

Contrast zoeken in licht en donker

Ga op zoek naar harde contrasten. Zoek naar hele lichte en hele donkere tinten, bijvoorbeeld een donker huis met een witte lucht. Als de zon hoog staat, geeft deze harde schaduwen. Bij strijklicht is er ook meer contrast zichtbaar.

Structuur

In veel onderwerpen vind je structuren, zoals zand, hout en bladeren. Om de structuur scherp vast te leggen is een klein diafragma (groot getal) vaak een praktische keuze. Zorg in dit geval voor strijklicht, omdat je daarmee de contrasten benadrukt.

ISO

Doordat ruis op donkere delen in de foto goed zichtbaar is, is het verstandig om met een lage ISO-waarde te fotograferen in zwart-wit.

Portret

Bij het fotograferen van een portret in zwart-wit komen emoties en gezichtsuitdrukkingen vaak duidelijker naar voren. Bij zwart-wit portretten vallen bijvoorbeeld ongelijkmatige schaduwen en vlekjes minder op dan in een kleurenfoto.

Architectuur

Om de vormen van gebouwen te benadrukken worden architectuurfoto’s ook vaak in zwart-wit gemaakt.

Sombere dag

Het voordeel van zwart-witfotografie is dat het niet per se een zonnige dag hoeft te zijn. Op een grauwe, regenachtige dag kan je heel goed zwart-witfoto’s maken. Bij dit soort dagen moet je in de nabewerking vaak nog wel contrast toevoegen.

Geef niet te snel op

Je moet leren om in ‘zwart-wit’ en mooie contrasten te zien. Dus door dit vaker te oefenen ga je beter leren kijken. Kleurrijke dieren en bloemen lenen zicht vaak niet voor zwart-wit fotografie. Wat vaak wel goed werkt in zwart-wit zijn bijvoorbeeld oude gebouwen, hekjes en andere onderwerpen met veel contrast, structuur of patroon.

Veel plezier! #blijfklikken